Türk Devletleri Arasında Rekor Ticaret Trafiği
Prof. Dr. Sümer: “Türk Dünyasında Ekonomik Entegrasyon Artık Geri Dönülmez Bir Süreç”
Ekonomik Hat- Birliktelik Sembolik Değil, Gerçek-Orta Koridor Ekonomiyi Birleştiriyor
Aydınlar Ocağı Genel Merkezi, Türk dünyasıyla ekonomik entegrasyonun masaya yatırıldığı “Türk Dünyasında Ekonomik Birliktelik” başlıklı önemli toplantıyı İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin Zeytinburnu Sosyal Tesisleri’nde gerçekleştirdi.
Toplantıda konuşan İstanbul Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Kutluk Kağan Sümer, Türkiye ile Türk Devletleri Teşkilatı (TDT) üyeleri arasındaki ekonomik ilişkilerin ulaştığı yeni boyutları rakamlarla ortaya koydu.
Oturum başkanlığını Aydınlar Ocağı Genel Başkanı Prof. Dr. Mustafa E. Erkalın yürüttüğü programda; dış ticaret dengeleri, enerji hatları, lojistik koridorlar ve kalkınma potansiyelleri kapsamlı biçimde değerlendirildi.
Türk Dünyasıyla 5 Yılda 62,6 Milyar Dolarlık Ticaret
Prof. Dr. Sümer’in açıkladığı verilere göre Türkiye, 2020–2024 döneminde TDT üyeleriyle toplam 62,6 milyar dolar ticaret hacmine ulaştı.
36,6 milyar dolar ihracat, 26 milyar dolar ithalat
Sümer, bu rakamların “Türk dünyasıyla ekonomik birlikteliğin artık sembolik değil, kurumsal ve derinleşen bir gerçeklik haline geldiğini” söyledi.
Azerbaycan: En Güçlü Ticaret Hattı
Türkiye’nin en yoğun ticaret yaptığı ülke Azerbaycan oldu.
2020–2024 toplamı, 12,8 milyar dolar ihracat, 5,3 milyar dolar ithalat
Türkiye, Azerbaycan’a makine, plastik, motorlu araçlar ihraç ederken; başta petrol ve doğalgaz olmak üzere alüminyum, pamuk ve demir-çelik ürünleri ithal ediyor.
Kazakistan: Stratejik İş Ortağı Ama 2024’te Gerileme Var
Beş yıllık ticaret hacmi 23,4 milyar dolar seviyesine ulaşan Kazakistan, bölgenin en büyük enerji ve maden tedarikçisi konumunda bulunuyor.
Ancak 2024 ticareti %16,9 düşerek 4,9 milyar dolara geriledi.
Düşüşün sebebi petrol ürünleri ve madencilik kalemlerindeki hacim daralması.
Özbekistan: 5 Yılda Artış, 2024’te Düşüş
2020–2024 toplam ticaret 15,8 milyar dolara ulaştı.
Ancak 2024 hacmi 2,937 milyar dolara düşerek %7 geriledi.
Sümer, “Özbekistan’ın Türkiye ticaretindeki payı hala düşük; lojistik altyapı güçlendirilmedikçe bu potansiyel tam kullanılmayacak” değerlendirmesini yaptı.
Türkmenistan Ve Diğer Ülkeler: Potansiyel Çok Yüksek
Türkmenistan ile ticaret 2024’te 2,2 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Macaristan ve gözlemci ülkeler dahil edildiğinde ticaret hacmi sınırlı görünse de Sümer şu noktaya dikkat çekti:
“Gelişmemiş hacim zayıflık değil; doğru stratejiyle büyük fırsat anlamına gelir.”
Ekonomik Yapı Birbirini Tamamlıyor
Sümer, Türkiye ile Türk Cumhuriyetleri arasındaki yapının “tamamlayıcı ekonomi modeli” oluşturduğunu söyleyerek tabloyu özetledi:
Türkiye, bölgeye: sanayi ürünleri, makineler, araçlar, plastik, tekstil
Bölge, Türkiye’ye: petrol, doğalgaz, madenler, alüminyum, demir–çelik, pamuk
Bu model iki taraf için de sürdürülebilir bir ekonomik denge yaratıyor.
Orta Koridor, Türk Dünyasının Ekonomik Omurgası
Sümer’e göre Trans-Hazar Orta Koridoru, artık sadece lojistik hat değil, Türk dünyasının stratejik kalkınma platformu.
Türkiye–Kazakistan demiryolu yük anlaşması kapasiteyi artıracak
Azerbaycan üzerinden gelen petrol/doğalgaz hatları bölgenin enerji güvenliğini belirliyor
Lojistik, enerji ve ulaştırma alanlarındaki işbirlikleri bölgesel entegrasyonu hızlandırıyor
Sümer, “Orta Koridor olmadan Türk dünyasıyla ekonomik birlikteliği tam anlamıyla gerçekleştirmek mümkün değil” dedi.
Ortak Gelecek Ekonomide Başlıyor
Konuşmasını güçlü bir mesajla tamamlayan Prof. Dr. Sümer şunları söyledi:
“Türk dünyasında ekonomik birliktelik; sadece ticaret değil, ortak kader, ortak üretim ve ortak gelecek demektir.
Bu geleceğin yolu da ortak strateji, güçlü lojistik hatlar ve sürdürülebilir işbirliğinden geçiyor.”
yilmazparlar@yahoo.com
